Opinia – dokument wystawiany przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną po dokonanej  diagnozie dziecka. Dokument ten zawiera opis funkcjonowania poszczególnych stref rozwoju dziecka niezbędnych w prawidłowym rozwoju i nauce, a także ewentualne zalecenia do pracy z dzieckiem.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego - jest podstawowym dokumentem
w edukacji dziecka z niepełnosprawnością, dlatego też jego zapisy powinny być jak najbardziej precyzyjne. Należy pamiętać, że orzeczenie jest decyzją administracyjną, której wydanie regulują oprócz przepisów oświatowych także przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego odbywa się zawsze na wniosek rodziców/prawnych opiekunów lub dorosłego ucznia.

SŁOWNIK POJĘĆ ZAWARTYCH W OPINIACH I ORZECZENIACH

Zaburzenie rozwojowe – klasa zaburzeń dziecięcych, charakteryzujących się poważnym zniekształceniem funkcjonowania społecznego, poznawczego, ruchowego i językowego. Zaburzenia rozwojowe możemy podzielić ze względu na: rodzaj, rozległość (globalne, fragmentaryczne), głębokość (stopień nasilenia objawów), dynamikę (trwałe, przejściowe), etiologię (wrodzone, nabyte), charakter (organiczne, funkcjonalne czyli czynnościowe).

Odchylenie rozwojowe – indywidualne opóźnienie rozwoju w stosunku do ustalonych norm, nie będące jednak zaburzeniem z uwagi na niewielkie nasilenie objawów, ograniczony zakres i czas trwania.

Dysfunkcja – każde zakłócenie normalnego funkcjonowania narządu lub zachowania.

Deficyty rozwojowe – braki w rozwoju określonych funkcji psychicznych lub w rozwoju somatycznym.

Nieharmonijny rozwój – zakłócenia tempa rozwoju poszczególnych sfer. Niektóre sfery rozwijają się prawidłowo, inne zbyt wolno lub z przyspieszeniem.

Analizatory – neurofizjologiczna podstawa odbioru i przetwarzania bodźców w spostrzeżenia. W czynności czytania i pisania biorą udział trzy analizatory: wzrokowy, słuchowy i kinestetyczny.

Dostosowanie wymagań – zastosowanie takich kryteriów egzekwowania wiedzy i umiejętności, które uwzględniają możliwości i ograniczenia ucznia.  

Funkcje poznawcze – zespół procesów, dzięki którym odbieramy informacje z otoczenia oraz stosunki między nimi. W czytaniu i pisaniu biorą udział takie procesy poznawcze jak: uwaga, pamięć, wrażenia i spostrzeżenia wzrokowe, słuchowe, dotykowe, kinestetyczne (ruchowe), orientacja w schemacie ciała i kierunkach w przestrzeni oraz myślenie. 

Specyficzne trudności w uczeniu się – szereg trudności obejmujących określone obszary nauki szkolnej, a w szczególności czytanie, pisanie, zasad pisowni, koordynację wzrokowo-ruchową. Należy odróżnić je od niespecyficznych trudności w uczeniu się, które dotyczą całej nauki szkolnej i występują u dzieci z ogólnym obniżeniem możliwości intelektualnych.

Spostrzegawczość wzrokowa - zdolność do zauważania szczegółów, różnic i podobieństw między przedmiotami.

Analiza wzrokowa – zdolność do postrzegania pojedynczych elementów i cech przedmiotów stanowiących całość.

Synteza wzrokowa - zdolność do postrzegania przedmiotów jako całości, mimo zauważania ich składowych elementów.

Analiza słuchowa - to umiejętność wyodrębniania z potoku mowy bodźca dźwiękowego
a następnie rozłożenie go na mniejsze elementy, np. zdania na wyrazy, wyrazy na sylaby, sylaby na głoski zachowując przy tym odpowiednią ich kolejność.

Synteza słuchowa - to umiejętność złożenia głosek i sylab w wyrazy a wyrazów w zdania. Ten rodzaj syntezy odbywa się kanałem słuchowym.  

Pamięć wzrokowa – zdolność do utrwalania i przypominania spostrzeżeń wzrokowych.

Pamięć słuchowa – zdolność do utrwalania i przypominania spostrzeżeń słuchowych.

Pamięć słuchowa bezpośrednia (świeża) - pozwala zapamiętywać i natychmiast odtwarzać usłyszany tekst, co jest bardzo istotne przy pisaniu dyktand. Zdolność do gromadzenia, przechowywania i przypominania sobie niedawnego doświadczenia i informacji słuchowej oraz wykorzystywania ich w określonych sytuacjach.

Pamięć długotrwała – Używana jest do przechowywania informacji, które mogą zostać odszukane w dowolnym czasie. Pamięć długotrwałą można usprawniać, stosując różne techniki ułatwiające zapamiętywanie.

Pamięć robocza – pierwszy etap pamięci krótkotrwałej, w którym przechowywane są różne informacje. Mogą dotyczyć szukania rozwiązania jakiegoś problemu, czytania instrukcji,
a także zwyczajnego poruszania się. Pamięć ta ma niewielką pojemność i informacje znajdują się w niej bardzo krótko.

Słuch fonematyczny - to umiejętność różnicowania fonemów, czyli najmniejszych elementów składowych słów, decydujących o znaczeniu słów. Fonemy są realizowane w mowie przez najmniejszą cząstkę fonologiczną - głoskę.

Pamięć słuchowa fonologiczna - to pamięć wzorców słuchowych wyrazów, tzn. pamięć ich długości, liczby sylab i głosek oraz kolejności sylab i głosek w wyrazie.

Pamięć sekwencyjna – rodzaj pamięci, która odpowiada za liniowość i porządkowy układ elementów w czasie i przestrzeni (ciągów wyrazów połączonych związkami logiczno-gramatycznymi. Napływające informacje są kodowane i przetwarzane „krok po kroku”, czyli sekwencyjnie.

Pamięć mimowolna (mechaniczna)- zdolność do przyswajania wiedzy w sposób mimowolny, nieuświadomiony.

Myślenie abstrakcyjne - to myślenie za pomocą pojęć abstrakcyjnych (stanowiących formę odbicia rzeczywistości w umyśle, odzwierciedlającą jej istotne elementy, kształtuje się w procesie praktyki, rozwoju języka-myślenia) bez opierania się na właściwościach i cechach przedmiotów danych bezpośrednio w spostrzeżeniu. Pojęcie to znaczenie nazwy, myślowy odpowiednik zespołu istotnych cech przedmiotów, do których dana nazwa się odnosi.

Myślenie słowno-pojęciowe - to wyższa forma myślenia oparta na mowie, posługiwaniu się pojęciami i na takich operacjach myślowych, jak: analiza, synteza, uogólnianie i abstrahowanie.

Abstrahowanie – to jedna z podstawowych operacji myślowych polegająca na pomijaniu pewnych składników, cech lub relacji danego przedmiotu, a wyodrębnieniu innych uważanych za istotne. Dzięki temu możliwe staje się definiowanie i redefiniowanie obiektów, klasyfikowanie ich według mniej lub bardziej typowych kryteriów, dostrzeganie podobieństw miedzy obiektami, w których wyabstrahowano pewne cechy.

Myślenie przyczynowo-skutkowe - jest to zdolność do planowania i przewidywania, wyciągania wniosków na podstawie przeprowadzanej obserwacji wzrokowej.

Myślenie arytmetyczne - zdolność wykonywania w pamięci podstawowych operacji matematycznych

Koordynacja wzrokowo-ruchowa – współpraca oka i ręki, czyli współdziałanie funkcji wzrokowych i ruchowych.

Zdolność rozumienia obowiązujących norm społeczno-moralnych- jest to forma myślenia polegająca na uchwyceniu sensu zjawisk dzięki poznawaniu zasad ich funkcjonowania oraz przyswojenia znaczeń językowych. Zdolność do wydawania sądów, wykorzystywania doświadczeń do rozwiązywania problemów.

Stwierdzenia dotyczące podstawowych umiejętności szkolnych tj. czytania, pisania i liczenia np.: tempo czytania, poprawność odczytywania wyrazów, rozumienie cicho i głośno czytanego tekstu, rodzaj występujących błędów w pisaniu, znajomość zasad ortograficznych, poziom opanowania podstawowych umiejętności matematycznych.

Motywacja  - chęć do nauki i pokonywania trudności, wartościowanie osiągnięć szkolnych.

Lateralizacja – dominacja czynnościowa jednej ze stron ciała (oka, ręki, nogi).

Brak dominacji określonej strony ciała przejawia się jako oburęczność, obuoczność itp. Mówimy wtedy o lateralizacji nieustalonej. Lateralizacja  skrzyżowana oznacza, że nie wszystkie dominujące narządy znajdują się po tej samej stronie ciała, np. występuje dominacja prawego oka i lewej ręki.

Orientacja przestrzenna - to zdolność do oceny położenia dwóch lub więcej przedmiotów wobec własnego ciała, a także rozumienie relacji przestrzennych zachodzących między tymi przedmiotami.

Zaburzenia orientacji przestrzennej – brak orientacji w lewej i prawej stronie własnego ciała oraz w kierunkach w przestrzeni ( lewo, prawo, wyżej, niżej, przód, tył, nad, pod itp.).

Grafomotoryka - sprawność ruchowa rąk w zakresie szybkości ruchów i ich precyzji podczas pisania, rysowania, itp.

Motoryka duża - sprawność ruchowa całego ciała (w tym zdolność do utrzymania równowagi, koordynacja ruchów kończyn podczas chodzenia).

Motoryka mała - (motoryka rąk) - sprawność ruchowa rąk w zakresie precyzji i szybkości ruchów.

Opracowała: Katarzyna Domańska

  Katarzyna Abramska

Bibliografia:

B. Ordowska-Szlachcic, B. Mierzejewska, Wzrok i słuch – zmysły w uczeniu się w aspekcie integracji sensorycznej, wyd. Harmonia, Gdańsk 2018.

G. Reid, S.Green, 100 i więcej pomysłów jak pomóc dziecku z dysleksją, wyd. Harmonia, Gdańsk 2017.

http://poradnia.wielun.pl/slownik/

https://superbiz.se.pl/technologie/jak-zrobic-przypisy-w-wordzie-jak-zrobic-przypis-dolny-jak-gorny-aa-TeXd-Ro98-oC5M.html

https://superbiz.se.pl/technologie/jak-zrobic-przypisy-w-wordzie-jak-zrobic-przypis-dolny-jak-gorny-aa-TeXd-Ro98-oC5M.html